Sommaire

KMSKA © Karin Borghouts

Met meesterwerken van Vlaamse Primitieven, expressionisten, wereldberoemde meesters, en de grootste collecties James Ensor en Rik Wouters ter wereld, heeft het KMSKA een complete metamorfose ondergaan.

Na de sluiting in 2011 duurde het meer dan tien jaar om het gebouw af te breken, uit te breiden en te restaureren in de meest spectaculaire renovatie in zijn geschiedenis.

Vandaag wordt de 19e-eeuwse architectuur in al haar pracht herontdekt, met als bijkomend voordeel extra ruimte. In de vier voormalige binnen patio’s is een compleet nieuwe museumruimte gecreëerd. Het Nederlandse architectenbureau KAAN Architecten zit achter deze indrukwekkende metamorfose.

Bij binnenkomst kan de bezoeker kiezen uit twee richtingen: de historische zalen met de oude meesters en werken van voor 1880, of het nieuwe gedeelte met de moderne beeldenstormers en hun werken van na 1880.

Tussen deze twee werelden ligt de Ensor-vleugel, met ‘s werelds grootste collectie werken van de Belgische schilder.

De nieuwe permanente collectie van het museum omvat meer dan 650 kunstwerken, zorgvuldig geselecteerd uit de 8.400 die momenteel te zien zijn.

DE COLLECTIE

Het museum heeft met name van het Sint Lucasgilde (een streng gereguleerde bedrijfsorganisatie van renaissance-schilders, graveurs, beeldhouwers en drukkers, actief sinds de 14e eeuw in Italië, de Nederlanden, de Rijnlanden en Frankrijk) en de Academie van Antwerpen een reeks topstukken verworven, geërfd en gekregen.

Museum Boijmans Van Beuningen in Rotterdam, momenteel gesloten voor renovatie, heeft voor vijf jaar acht meesterwerken van Salvador Dalí, Jean-Michel Basquiat, Peter Paul Rubens, Oskar Kokoschka, Jan Toorop, Marcel Broodthaers, Eugène Delacroix en Bill Viola in bruikleen gekregen. Deze werken versterken prachtig de impact van de thema’s in de zalen.

Bovendien kan het museum zijn internationale expansie voortzetten dankzij de vrijgevigheid van particuliere verzamelaars. Anish Kapoor, de Indiase kunstenaar, Anselm Kiefer, de Duitse kunstenaar, en Marlene Dumas, de Nederlandse kunstenaar uit Zuid-Afrika, kunnen de bezoekers allemaal verbazen met hun monumentale werken.

Anish Kapoor © Karin Borghouts

Het Rubenshuis is ook in 2023 gesloten vanwege grote renovatiewerken en heeft uitnodigingen ontvangen om werken van Peter Paul Rubens, Jacob Jordaens en Anthony Van Dyck aan de collectie van het KMSKA toe te voegen.

Rubenszaal © Karin Borghouts

In de tien nieuwe hedendaagse zalen ontdekt u de grootste collectie ter wereld van James Ensor, en werken van Rik Wouters, Magritte, Modigliani en vele anderen.

FACADES & GARDENS

Na de restauratie van het interieur van het museum werden in 2016 de gevels, die in de loop der tijd versleten waren geraakt, volledig gerestaureerd in hun oorspronkelijke tinten: roze, grijs, geel, oranje en blauw.

Voorgevel @ Ingrid Spinnox

In de tuin, die een ware oase van groen vormt en een plek van rust biedt in het hart van de bruisende wijk ‘t Zuid, staan verschillende indrukwekkende beelden, waaronder die van de Belgische beeldhouwer Bert De Leeuw.

HET RESTAURATIE ATELIER – STUDIO RUBENS

studio Rubens @ Fille Roelants

Een van de weinige Vlaamse musea met een eigen restauratie atelier, waar sommige interventies in toegankelijke delen achter glazen wanden door bezoekers gevolgd kunnen worden.

Sommige doeken van Rubens, te groot om te verplaatsen, worden gerestaureerd in een ruimte genaamd Studio Rubens; hier wordt “Tronende Madonna” opnieuw in zijn oorspronkelijke glorie hersteld door restaurateurs.

Momenteel te zien: de indrukwekkende sculptuur van plexiglas, roestvrij staal en S-haken, 14 meter hoog, gelegen in het midden van de Keyzerzaal, van vloer tot plafond.

Het duo Carla Arocha – Stéphane Schraenen gaat de uitdaging aan met deze dynamische installatie.

Arocha & Schraenen, Mechelen Marauder, 2014, La salle Keyzer du KMSKA

Het dynamische museum biedt een breed scala aan activiteiten: Les Dix, een museum verkenningstocht voor jong en oud gecreëerd door Christophe Coppens, een tekening zone en tekenworkshop onder leiding van beeldende kunstenaars; een multimediatoepassing en een GPS-toepassing om je door het museum te leiden, donderdagavond openingen, een winkel en het Madonna Grand Café, een prachtige plek in Antwerpen voor lunch, dat ‘s avonds verandert in een restaurant.

Huidige tentoonstelling to en met 18 augustus

JEF VERHEYEN – VENSTER OP HET ONEINDIGE

Jef Verheyen, Le Matin des Magiciens, 1979 © SABAM Belgium 2024, Foto Jan Liégeois Jef Verheyen Archief.

Een overzichtstentoonstelling van de Antwerpse experimentele schilder Jef Verheyen, geboren in de jaren dertig en te weinig bekend, en met hem de terugkeer van de Vlaamse avant-garde.

Hij was schilder, tekenaar en, in zijn begindagen, keramist.

Deze kunstenaar kijkt naar een innerlijke wereld, oneindigheid en ruimtelijkheid.

In de jaren 1960 had hij een beslissende ontmoeting met Lucio Fontana.

Jef Verheyen, The Diamant’ 1984 © SABAM Belgium 2024, foto Axel Vervoordt Gallery, Jef Verheyen Archief.

In een zekere mate van precisie en finesse, op zoek naar de essentie van schilderkunst, licht en kleur, komen zijn doeken het beste tot hun recht in de grote kamers met hun smetteloos witte muren.

BINNENKORT : van 28 september tot en met 19 januari 2025

ENSOR, STOUSTSE DROMEN

Masks confronting death – James Ensor, Masks Confronting Death, 1888, MoMA, New York

In het najaar van 2024 zal James Ensor het KMSKA overnemen met een van de grootste Belgische tentoonstellingen die sinds 1999 aan hem is gewijd. Het neemt ons mee in Ensors droomwereld van wilde visioenen, maskers en satire.

Het KMSKA bezit de grootste verzameling van Ensors werk ter wereld en herbergt ook het Ensor Research Project gewijd aan deze moderne meester. Daarom is het de ideale locatie om het totaalbeeld van de kunstenaar te presenteren die deze tentoonstelling biedt.

Ensor was bijzonder ambitieus; hij streefde ernaar de belangrijkste avant-garde kunstenaar van België te worden. Om dit te bereiken, introduceerde hij het Franse impressionisme in zijn werk. Ondanks zijn beperkte kennis van hun techniek ontwikkelde Ensor in de jaren 1880-1885 zijn eigen versie, die meer geïnspireerd was door het realisme van Courbet en Raffaëlli. In deze periode schilderde hij werken zoals “Le salon bourgeois” en “La mangeuse d’huîtres”.

The Oyster Eater, James Ensor, Collection KMSKA – Flemish Community

In 1887 begon Ensor aan een nieuw artistiek avontuur. Hij schildert Adam en Eva verdreven uit het paradijs en tekent De Bekoring van de Heilige Antonius (Art Institute Chicago).

The Temptation of Saint Anthony, James Ensor, The Art Institute of Chicago, Regenstein Endowment and the Louise B. and Frank H. Woods Purchase Fund

Adam and Eve Expelled from Paradise, James Ensor, Collection KMSKA – Flemish Community

De kleuren, rechtstreeks uit de tube, worden puur op het doek aangebracht en winnen aan kracht door een oneindig aantal nuances. Zijn voorliefde voor fantasie vertaalt zich in groteske en verontrustende beelden. De kunstenaar jongleert met hilarische en angstaanjagende creaties die onze wildste dromen weerspiegelen.

Ensors zoektocht naar een permanent huwelijk tussen het hilarische en het macabere culmineerde in zijn meest opvallende bijdrage aan het vroege modernisme. Ensor begon onwerkelijke gemaskerde wezens te schilderen. Voor hem onthulden maskers de diepste aard van de mens en hierin bleek hij een vernieuwer te zijn.

Ensors werk is doordrongen van ‘incoherentie’, ‘rook en spiegels’ en verschillende vormen van spottende humor die zeer populair waren in Brusselse en Parijse kringen.

“De tentoonstelling toont Ensor op het hoogtepunt van zijn satirische krachten.”