Ecologie en energiezuinigheid zijn belangrijke bondgenoten en daarbovenop komt de ambitie om traditionele bouwtechnieken te combineren met technologische innovaties in dienst van een betere toekomst. België blijft hier niet achter en probeert het beton te overstijgen, met experimenteel onderzoek naar biologische en levende materialen. Studio Bento Architecture verkent onder meer de eigenschappen en mogelijkheden van mycelium, het netwerk van schimmeldraden van de paddenstoel en liep daar dit jaar mee in de kijker op de Biënnale van Venetië. En is er iets levender dan de natuur zelf waar onze landschapsarchitecten mee aan de slag gaan? De natuur wijst de weg naar een stralende toekomst aan Erik Dhont of Bas Smets, of andere volgelingen van Jacques Wirtz. Filosofen veranderen de wereld niet, politici evenmin … Architecten die een nieuw evenwicht bedenken tussen stad en platteland misschien …!

Dieter Vander Velpen

Dynamic couture architecture that balances minimalism and luxury.

Met zijn krachtige couture-architectuur doet Dieter Vander Velpen overal ter wereld harten sneller slaan. Net zoals een mode-ontwerper vertaalt hij de wens van de klant in een totaalplaatje, dat tot in de kleinste details klopt. Hoewel hij graag met neutrale tinten en hoogwaardige natuurlijke materialen als steen en hout werkt, houdt hij zijn interieurs spannend door met contrasten tussen licht en donker, hard en zacht of glad en ruw te spelen. Die tactiliteit brengt dynamiek in de ontwerpen. Zo weet hij de perfecte middenweg te bewandelen tussen minimalisme en luxe.

Na stages bij Vincent Van Duysen Architects en Adjaye Associates bouwde Vander Velpen de voorbije tien jaar een kantoor met 14 (interieur)architecten op, en werkt hij aan residentiële en hospitality projecten van thuisstad Antwerpen over Tel Aviv tot Los Angeles.

Eric Dhondt

He creates enchanting urban landscapes and gardens with infinite precision and poetry.

Erik Dhont, actief in Brussel en Genève, richtte in 1989 zijn eigen kantoor op en werkt er met een multidisciplinair team. Zijn projecten zijn gebaseerd op een briljante kennis van de natuur en het diepe respect dat hij voor haar voelt. Zoeken is hét sleutelkenmerk van zijn ontwerpen en uit zijn botanische selecties blijkt een subtiel evenwicht tussen zijn praktijk, het milieu en de bebouwing, waaruit hij de zuiverste harmonie naar voren haalt. Hij staat bekend om zijn ervaring bij de restauratie en renovatie van tuinen en landschappen met geschiedenis en erfgoedwaarde. Daarbij streeft hij een onderhoudsvriendelijke en toekomstgerichte inrichting na. Hij bedacht onder meer een park voor Dries Van Noten en ontwierp de tuin van het Picassomuseum in Parijs. Maar net zo goed tekent hij volkstuintjes, een boerderij-erf, of een tuin in de duinen. En hij was de man achter tal van stedelijke projecten en landschappelijke ingrepen in Zwitserland, Frankrijk, Duitsland, Californië en de Azoren.

Bento Architecture

How can architecture adapt to a world of finite resources and cities be turned into places that produce rather than consume?

Uitgaande van de vaststelling dat de bouwsector een van de meest vervuilende is, stelde dit collectief van jonge architecten zich tot doel om ‘anders te bouwen’ en het ‘betonmodel’ te verlaten. Ze zijn actief sinds 2020. Centraal in hun denken staan experimenteren en de zoektocht naar levende natuurlijke materialen, zoals het mycelium van zwammen. Dat materiaal van biologische oorsprong kan gebruikt worden voor de productie van bouwstenen of panelen met een heel beperkte ecologische impact en veroorzaakt geen bodemverontreiniging.

Na het vertrek van François Willemarcq kwam Corentin Dalon naast Florian Mahieu en Charles Palliez het team vervolledigen. Hij draagt zijn kennis van aardebouw bij, die hij onder meer opdeed bij CRAterre in Grenoble. Het is de ambitie van Bento Architecture om ‘zijn eerste onderzoek en ontdekkingen concreet en ruimtelijk vorm te geven in architectuurprojecten, installaties, meubilair’ (zoals Stool17). Nu al vielen hun allerhande prijzen ten deel. Met hun Xèwa Sowé, een kinderopvangcentrum in Bénin, waren ze, in samenwerking met L’Harmattan architecture, finalist van de Terra Fibra Award 2021 en de Green Solutions Award 2021, in de categorie Energie en wam klimaat. Ze waren ook laureaat van de wedstrijd Europan 16 Architecture Center for regenerative materials, met hun ontwerp voor de verbouwing van CIVA tot test- en productiecentrum. Tot slot was Bento ook cocurator, samen met filosofe Vinciane Despret, van het Belgische paviljoen In Vivo op de laatste editie van de Architectuurbiënnale van Venetië, die in november haar deuren sloot.

Awaa

“Are we all architects”, “Another wild architectural adventure” or “A Wittock Architectural Association”, 4 letters that are open to your interpretation

Charly Wittock is voorstander van een open architectuur. Hij nodigt zijn klanten uit om actief mee te werken aan de ontwikkeling van hun gemeenschappelijke project … zeker als ze geen architect zijn. Het internationaal opererende kantoor AWAA groepeert een aantal professionals met uiteenlopende knowhow, bijgestaan door consultants uit diverse domeinen. Architectuur zien ze in de eerste plaats als een menselijk avontuur en de beste projecten vinden zij die waar een zekere onschuld van uitgaat.

Als experts in uitdagingen hebben ze van de diversiteit in hun interventies een troef gemaakt. Hun huidige projecten brachten hen onder meer op Sicilië, waar ze uit de ruïnes een biologische boerderij laten herrijzen, met respect voor het verleden en gebruikmakend van recente technologie. Ook in Rwanda herontdekken ze lokale bouwtechnieken voor de oprichting van een hotel met suites, ingericht in hutten op de oevers van het Kivumeer. Nog elders verrijken ze de Balinese architectuur met bouwtechnieken waarmee ze in Costa Rica kennismaakten. Een tweede, perfect in het landschap geïntegreerde wijnkelder in het Brusselse herinnert aan die van Bousval. En wat duurzame landbouwarchitectuur betreft werkt AWAA ook aan een Belgische pilootboerderij voor hennep. Woningen die intieme en verrijkende uitwisseling mogelijk maken, industriële en commerciële gebouwen om te verkennen, te leren en slimme risico’s te nemen. En dan ook nog eens cultuuroorden die doen dromen. Dat alles bovendien door en door pragmatisch benaderd. AWAA zet doordachte sporen uit naar de architectuur van morgen.

Jacques Wirtz & fils

No one knows what paradise is, but everyone knows it’s a garden! Jacques Wirtz transformed these edens into works of art, combining a quest for innovation with a love of classicism. His sons are following in his footsteps.

Jacques Wirtz (1924-2018) ontwierp tuinen vanuit de primaire harmonie tussen een huis, het hart van zijn bewoner(s) en de omringende natuur. Elegantie en discretie lagen bij hem altijd dicht bij elkaar, maar toch hebben zijn prachtige tuinen de 20e-eeuwse landschapskunst bepaald, ook ver voorbij onze grenzen. ‘Van een geslaagde tuin’, zo zei hij, ‘kun je denken dat hij er altijd al geweest is’. De landschapsarchitect kon intuïtief ‘de zachte overgang maken van totale ascese naar een gulle, wilde hoorn des overvloeds’.

Hij schiep temperamentvolle tuinen die elk op hun manier een ontmoeting inhouden en stond daarbij symbool voor een door hem gecontroleerde, georganiseerde en ontworpen biodiversiteit, voor het genoegen van de gebruikers, zowel in private tuinen als in openbare parken. Wars van stilistische vooroordelen en ver van de bewegingen en scholen liet Wirtz zijn zeer persoonlijke visie gelden op tuinen, ergens halverwege groenontwerp en doordachte mineraliteit en zonder de fundamentele aanwezigheid van mooie bomen te vergeten. Hij vestigde zich in Schoten, richtte Wirtz International Landscape Architects op en werd beroemd, onder meer door de typisch NoordEuropese kunst van het vormsnoeien, die hij nieuw leven wist in te blazen. Hij won in Parijs de competitie voor de herinrichting van de tuinen van het Carrousel du Louvre. Ook in het Élysée, toen onder Mitterrand, startte hij een heraanplantingscampagne en bracht hij waterpartijen binnen. Hoe valt zijn succes te verklaren? Zijn zonen Martin en Peter Wirtz zullen het over zijn ongewone werkkracht hebben, zijn nooit aflatende intellectuele nieuwsgierigheid en zijn door niets tegen te houden enthousiasme. Hij was een voortrekker onder de landschapsarchitecten van zijn tijd.

Bas Smets

Bas Smets has been chosen to landscape the surroundings of Notre-dame Cathedral. The heart of Paris in the green hands of this 2.0 “landscape inventor”, as he likes to call himself.

“I think long and hard about how the gardens that I design today will look decades from now.”

We kunnen het klimaat veranderen door aan landschappen te werken en steden zien we als complexe ‘eco-urbane’ systemen … Onder meer vanuit die filosofie werd de 48-jarige Bas Smets aangezocht voor een nieuwe (visie op de) inrichting van de tuinen van de Parijse Notre-Dame, het plein vóór de kathedraal en zelfs de omliggende straten. Die keuze werd ook ingegeven door de soberheid van het ingediende voorstel: een ‘rechthoek’ van groen die zich voortzet in de geometrie van het interieur van de kathedraal en een ‘promenade’ met bomen die meer schaduwzones opleveren. Voor verfrissing zorgt ook een eenvoudig systeem van regenwateropslag (afgevoerd en opgevangen in de parkeergarages), om op warme

zomerdagen te irrigeren. Dit bij uitstek ecologisch verantwoorde project wordt in goede banen geleid door de stedenbouwkundigen van GRAU en, voor het erfgoedaspect, door architectenbureau Neufville-Gayet.

‘De natuur nabootsen is geen doel op zich,’ zegt Bas Smets, ‘wel om de logica van de natuur te gebruiken om een landschap te componeren en ons voor te stellen hoe het zou verlopen zijn als we niet hadden ingegrepen’. Om die reden werkt de Belgische ingenieur en (landschaps)architect in zijn denken over groei, seizoenen en cyclische veranderingen met het concept tijd. ‘We denken aan hoe datgene dat we vandaag bouwen over tientallen jaren geëvolueerd zal zijn.’

Tot zijn andere projecten wereldwijd behoren een (zeer) hoog gelegen tuin in Hong Kong, het verticale groen van het Mandrake Hotel in Londen, het park van de Fondation Luma in Arles (in dialoog met de architectuur van Frank Gehry), een stuk kustlijn in het Albanese Himarë, het groenontwerp voor de site van Thurn en Taxis … En uiteraard, in het Zoniënwoud, de Memorial voor de 32 burgers die omkwamen bij de terroristische aanslagen van 2016 in Brussel.