Portrait d’Eileen Gray. Photo : © National Museum of Ireland
De van oorsprong Ierse Eileen Gray (1878-1976) heeft het domein van de interieurinrichting verrijkt met tal van functionele en innovatieve ideeën.
Eenvoud en lef
Na 1925 krijgt Eileen Gray interessere in architectuur. Haar eerste villa in Roquebrune-Cap-Martin doopt ze E-1027. Met de bouw, tegen een rots, niet ver van de blokhut van architect Le Corbusier, was ze bezig tot in 1929. Ze bouwde voor zichzelf en de Roemeense architect Jean Badovici, haar zakelijke én levenspartner, en ontwierp ook het ingebouwde meubilair. In de ruimte werden privaat en collectief gebruik gecombineerd.
De Stijl Rug, 1920-1935, designed by Eileen Gray. Manufacturer ClassiCon authorised by The World Licence Holder Aram Designs Ltd (classicon.com).
Haar volgende bouwproject is villa Badovici in Vézelay, Bourgogne, waaraan ze werkt van 1927 tot 1937. Ze ontwerpt er meubelen die versmelten met de volumes, een stel van banken en zetels, een bar onder de trap, boekenkasten … In het hoofdeinde van het bed zitten een nachtlampje, leesplank en uittrekbaar nachtkastje verwerkt … Handige, verplaatsbare meubeltjes kunnen uiteenlopende functies vervullen, afhankelijk van het moment van de dag, als waren het voorafspiegelingen van het nomadische meubilair van vandaag.
Het is een tijd van reizen, cruises en trans-Atlantische overvaarten en Eileen Gray vindt inspiratie in de wereld van de pakketboten, met hun ligstoelen op het dek en hun clubzetels in de foyer. Begin jaren 1930 bouwt ze voor zichzelf een huis in Castellar, bij Menton, dat ze ‘Tempe a Pailla’ doopt. Ze renoveert haar Parijse appartement en de kleine studio van Jean Badovici. Met de projecten brengt ze haar baanbrekende ideeën over plaatsbesparing en optimaal ruimtebeheer in de praktijk. Bij haar laatste werk, Lou Pérou, in de omgeving van Saint-Tropez, compenseert ze de beperkte afmetingen van het woongedeelte door leefruimte buiten te creëren. Op al die plaatsen zijn speelse maar vernuftige experimenten te bewonderen, met voor die tijd, begin 20e eeuw, volstrekt nieuwe meubelen.
Roquebrune Chair, 1926, designed by Eileen Gray. Manufacturer ClassiCon authorised by The World Licence Holder Aram Designs Ltd (classicon.com).
Rivoli Table, 1928, designed by Eileen Gray. Manufacturer ClassiCon authorised by The World Licence Holder Aram Designs Ltd (classicon.com). Photo : © Elias Hassos
Fauteuil Transat, 1927, design Eileen Gray, édité chez Ecart international (ecart.paris).
Adjustable Table E 1027, 1927 ; Bibendum Chair, 1926 : Tube Lignt Floor Lamp, 1927, designed by Eileen Gray. Manufacturer ClassiCon authorised by The World Licence Holder Aram Designs Ltd (classicon.com). Photo : © Elias Hassos
“Een huis is geen woonmachine. Het is als een schelp voor de bewoner, zijn verlengstuk, zijn schuiloord en spirituele uitvloeisel”, aldus Eileen Gray. Daarmee zette ze zich af tegen de overheersende visie van Le Corbusier, voorstander van standaardmeubelen. De bekende architect schilderde in villa E.1027 ook bonte taferelen op de ongerepte muren, toen Eileen Gray er al niet meer woonde, daarmee afbreuk doend aan het grafische juweeltje dat zij voor ogen had. De meubelen die Gray tekende, met rechte lijnen en rustige rondingen, bestaande uit metalen buisstructuren, trouw aan de geest van Bauhaus, pakten uit met sensuele, tactiele materialen en contrasterende, subtiele kleurschakeringen. Ze getuigden van het raffinement en de tijdloze maar herkenbare stijl van deze grande dame van de art deco.
Haar creaties worden tot op vandaag uitgebracht door uitgeverijen als Ecart International et ClassiCon.
