Jean-Michel Othoniel, de kunstenaar van lichtwerken

Het begin van een veelbelovende artistieke carrière

Jean-Michel Othoniel werd geboren op 27 januari 1964 in Frankrijk. Als kind bezocht hij regelmatig het Museum voor Moderne Hedendaagse Kunst in Saint-Étienne, zijn geboortestad. Hij hield erg van deze plek, die hem zin gaf om deel uit te maken van de kunstwereld. Daarom besloot hij om deze richting te studeren. In 1988 zwaaide de kunstenaar af aan de École nationale supérieure d’arts de Cergy-Pontoise. In 1992 stelde hij zijn eerste creaties in was en zwavel voor op de documenta in Cassel. Vanaf dat moment nam zijn carrière een hoge vlucht en groeide zijn reputatie gestaag.

Het jaar daarop, in 1993, ontdekte de kunstenaar geblazen glas in Marseille, in het CIRVA (Internationaal Onderzoekscentrum voor Glas en Plastische Kunsten), en integreerde het in zijn werken. Een edel materiaal dat vervolgens kenmerkend voor zijn creaties werd, de hoeksteen van zijn artistieke werk. Vanaf dan werkt hij samen met glasmakers van Murano in Venetië en experimenteert hij met glas in verschillende toestanden: transformaties en mutaties. Hij creëert unieke creaties zoals holle kralen en glazen halskettingen, die worden opgehangen in de tuinen van de Villa Medici of in het Alhambra paleis in Granada, en die nu al zijn werk markeren.

In 2000 krijgt Jean-Michel Othoniel een opdracht van de Parijse regering. In het centrum van de Franse hoofdstad, op de Place Colette, tegenover het Palais-Royal Theater, tovert hij het metrostation Palais-Royal-Musée du Louvre om tot een uniek werk: de Kiosque des Noctambules. Een dubbele kroon van gekleurd glas en aluminium overkoepelt het metrostation. Dit monumentale en fantastische object, dat opvalt in de Parijse stedelijke omgeving, zet de dagelijkse stroom aan passanten aan tot dagdromen.

Sindsdien zijn zijn werken in situ regelmatig te zien in tuinen en historische locaties over de hele wereld. Hij wordt beschouwd als een van de belangrijkste hedendaagse kunstenaars en werd in november 2018 verkozen tot lid van de Académie des beaux-arts. In 2019 opende hij een gigantisch atelier in Montreuil, samen met de Belgische beeldhouwer Johan Creten, zijn partner. Op deze plaats, La Solfatara genaamd, deelt hij zijn vaardigheden en werken die hem nauw aan het hart liggen; een dialoog tussen glassculptuur en kleisculptuur.

Iconische glastentoonstellingen en monumenten van Jean-Michel Othoniel, een van de grootste kunstenaars van Frankrijk

Het team van Othoniel Studio werkt aan een omvangrijk project: de wereld poëtischer maken en opnieuw betoveren. De sculpturen van de hedendaagse kunstenaar, die het midden houden tussen juwelen en sprookjesachtige voorwerpen, vinden het wonderbaarlijke opnieuw uit.

Enkele van de emblematische werken en tentoonstellingen van Jean-Michel Othoniel:

• In 2003 werd tijdens het evenement “Crystal Palace” in de Fondation Cartier pour l’art contemporain in Parijs een reeks glazen sculpturen in de zalen en tuinen onthuld, die bezoekers uitnodigden om door de ruimte te dwalen.
• In 2010 werkte Jean-Michel Othoniel mee aan de restauratie van de Villa Empain in Brussel. Hij creëerde een monumentaal werk in Murano-glas en bladgoud waarmee de inkomhal werd versierd.
• In 2011 biedt het Centre Pompidou hem een carte blanche-tentoonstelling aan: “My Way”. Een retrospectief van zijn artistieke carrière.
• In 2015 wekte hij het bosquet van het Théâtre d’Eau in het Château de Versailles weer tot leven met zijn creatie Les Belles Danses. In de tuinen staan drie fonteinsculpturen die gelijk staan met het water in de bassins.
• In 2018 exposeert de Franse kunstenaar een solotentoonstelling op een plek waaraan hij zeer gehecht is, het Museum voor Moderne en Hedendaagse Kunst in Saint-Étienne. The Big Wave, een grote sculptuur van zwarte glazen bakstenen, is geïnspireerd op de tsunami die Japan trof in 2011.
• In 2019 verlevendigt de kunstenaar in Doha het zwembad voor het Nationaal Museum van Qatar met een installatie van 114 fonteinsculpturen. Het zijn creaties in de vorm van een arabesk. Een spectaculair gebouw, genaamd Alfa, dat zich uitstrekt over 900 vierkante meter.

In afwachting van een nieuwe solotentoonstelling in de Perrotin kunstgalerie in Hong Kong begin 2022 stelt  Jean-Michel Othoniel zijn grootste solo-expositie “My Way” voor, die hij als een intermezzo in de tijd beschouwt.

Voor de gelegenheid bedenkt hij Le Théorème de Narcisse: een œuvre-mens-bloem dat, door zichzelf te weerspiegelen, de wereld om zich heen weerspiegelt. Dit evenement vindt plaats in Parijs, in het Petit Palais, in de buurt van de Champs-Élysées en de Arc de Triomphe, onlangs ingepakt door de beroemde meester in wrapping, Christo.

Deze tentoonstelling staat in het teken van onwerkelijkheid, betovering en verbeelding. De Franse kunstenaar presenteert Rivières de briques bleues, Lotus, Colliers d’or, Couronne de la Nuit en Nœuds Sauvages. 70 werken in dialoog met de architectuur van het Petit Palais.

Het huwelijk tussen kunst en wetenschap: de artistieke stempel van Jean-Michel Othoniel

Op 23-jarige leeftijd onderging Jean-Michel Othoniel een verschrikkelijke beproeving. Hij verloor zijn eerste liefde en het kostte hem jaren opnieuw vreugde te vinden. Op dat moment was kunst voor hem een soort uitlaatklep, een vorm van psychoanalyse. Hij besloot dit lijden in zijn werken over te brengen. Hij werd een kunstenaar van zwavel en werkte met dit materiaal in verschillende vormen. Zwavel heeft de bijzondere eigenschap dat het reflecterend en recycleerbaar is. Het laat een creatie evolueren en veranderen, een kenmerk dat de hedendaagse kunstenaar boeit. In 1992 vliegt hij naar de Eolische eilanden in Italië in de hoop meer te weten te komen over zwavel.

Tijdens deze reis ontmoet hij een vulkanoloog die hem de verdiensten van natuurlijk glas uit vulkanen leert kennen. Volgens hem verandert het puimsteen dat het eiland bedekt, zodra het gesmolten is, in obsidiaan. Meer is niet nodig om Jean-Michel Othoniel nieuwsgierig te maken. Vervolgens zet hij zijn passie voor het huwelijk tussen kunst en wetenschap verder door twee jaar onderzoek te doen bij het CIRVA. “Het was een alchemistische daad, het was de metamorfose die me interesseerde, niet het glas zelf.” Beetje bij beetje wordt hij verleid door de schoonheid van dit materiaal en vindt hij opnieuw vreugde en geluk. Othoniel gaat van zwavel naar glas, van schaduw naar licht, en besluit om opnieuw het leven te betoveren.

Hij ontdekte de wonderbaarlijke metamorfe capaciteiten van glas en wilde als beeldhouwer niet ingrijpen om het materiaal te vormen of te vernietigen, maar het juist grijpen in een moment van fragiliteit, in de toestand van zand of tijdens het vloeibaar worden ervan. De kunstenaar beseft dat hij glas niet alleen kan manipuleren, zoals het geval was met zwavel of was. Hij moet een virtuoos zijn. Daarom doet hij een beroep op glasblazers uit de hele wereld: Japan, India, Mexico en zelfs Hawaï.

In de loop van zijn creaties verkent de beeldhouwer de ideeën van transformatie en materiële mutatie, hij ontdekt ook de theorie van de reflecties met de Mexicaanse wiskundige Aubin Arroyo. Een wiskundige theorie van de knoop die het bestaan van miljoenen andere onthult, een kruising tussen kunst en wiskunde, tussen het rationele en het intuïtieve. Jean-Michel Othoniel ontwikkelt deze theorie rond de beeldhouwwerken in het Petit Palais.

Hij creëert werken die lijken op wetenschappelijke experimenten. Hij streeft er ook naar om creaties te ontwerpen die opgaan in het landschap. De Franse kunstenaar verweeft zijn glazen kralen en halskettingen met de vegetatie en de omgeving. Achter elk beeldhouwwerk schuilt ook een diepgaand onderwerp. Sommige roepen zijn liefde voor reizen op, andere weerspiegelen zijn gedachten over de wereld of vertellen een fantastisch en poëtisch verhaal. Hij houdt ervan om verhalen te vertellen door middel van kunst.Al bijna 30 jaar verrast Jean-Michel Othoniel ons met tijdloze werken die steeds fascinerender en spectaculairder zijn. Fantastische creaties die ons uitnodigen om te dromen en ons de mogelijkheid bieden om even weerstand te bieden aan de ontgoocheling van de wereld en om tijdens een tentoonstelling het wonderbaarlijke te proeven.

 

othoniel.fr